Monday 29 February 2016

नोंदी

मूल्यमापन नोंदी                                                                 ♻व्यक्तिमत्व गुणविशेष ♻ ⚫1 आपली मते मुद्देसुद,थोडक्यात मांडतो ⚫2 आपली मते ठामपणे मांडतो ⚫3 कोणतेही काम एकाग्रतेने करतो ⚫4 कोणतेही काम वेळेच्या वेळी पूर्ण करतो ⚫5 आत्मविश्वासाने काम करतो ⚫6 इतरापेक्षा वेगळ्या कल्पना/विचार करतो ⚫7 जेथे जेथे संधी मिळेल तेथे पुढाकार घेऊन काम करतो ⚫8 वैयक्तिक स्वच्छतेकडे सातत्याने लक्ष देतो ⚫9 शिक्षकाच्या आज्ञेचे पालन करतो ⚫10 स्वत:च्या आवडी - निवडी बाबत स्पष्टता आहे ⚫11 धाडसी वृत्ती दिसून येते ⚫12 स्वत:ची चूक मोकळेपणाने मान्य करतो ⚫13 गटात काम करताना सोबत्याची मते जाणून घेतो ⚫14 भेदभाव न करता सर्वामध्ये मिसळतो ⚫15 वर्ग, शाळा ,परिसर स्वच्छ ठेवण्याचा प्रयत्न करतो ⚫16 मित्रांना गरजेनुरूप सहकार्य करतो ⚫17 मित्रांच्या सुखदु:खामध्ये सहभागी होतो ⚫18 शाळेच्या नियमाचे पालन करतो ⚫19 इतराशी नम्रपणे वागतो ⚫20 नवीन गोष्ट समजून घेण्याची जिज्ञासा दाखवतो ⚫21 नवनवीन गोष्टी शिकायला आवडतात ⚫22 उपक्रमामध्ये कृतीशील सहभाग घेतो ⚫23 शाळेत येण्यात आनंद वाटतो ⚫24 गृहपाठ आवडीने करतो ⚫25 खूप प्रश्न विचारतो ⚫26 स्वत:चा अभ्यास स्वत: करतो ⚫27 शिक्षकाविषयी आदर बाळगतो ♻सुधारणा आवश्यक ♻ ��1 वाचन,लेखनाकडे लक्ष द्यावे ��2 अभ्यासात सातत्य असावे ��3 अवांतर वाचन करावे ��4 शब्दांचे पाठांतर करावे ��5 शब्दसंग्रह करावा ��6 बेरजेत हातच्याकडे लक्ष द्यावे ��7 नियमित शुद्धलेखन लिहावे ��8 गुणाकारात मांडणी योग्य करावी ��9 खेळात सहभागी व्हावे ��10 संवाद कौशल्य वाढवावे ��11 परिपाठात सहभाग घ्यावा ��12 विज्ञानाचे प्रयोग करून पहावे ��13 हिंदी भाषेचा उपयोग करावे ��14 शालेय उपक्रमात सहभाग घ्यावा ��15 गटचर्चेत सहभाग घ्यावा ��16 चित्रकलेचा छंद जोपासावा ��17 वर्तमानपत्राचे नियमित वाचन करावे ��18 संगणकाचा वापर करावा ��19 प्रयोगामध्ये कृतीशील सहभाग असावा ��20 गणित विषयाकडे लक्ष द्यावे ��21 गटकार्यात सहभाग वाढवावे ��22 गणितीक्रियाकडे लक्ष द्यावे ��23 हस्ताक्षरात सुधारणा करावी ��24 विज्ञान प्रयोगात सहभाग असावा ��25 इंग्रजी वाचन व लेखन सुधारावे ��26 इंग्रजी शब्दाचे पाठांतर करावे ��27 इंग्रजी शब्दांचे संग्रह व पाठांतर करावे ��28 इंग्रजी वाचन व लेखन सराव करावा ��29 शैक्षणिक चित्राचा संग्रह करावा ��30 शुद्धलेखनामध्ये प्रगती करावे ��31 शालेय परिपाठात सहभाग असावा ��32 उपक्रमामध्ये सहभाग असावा ��33 लेखनातील चुका टाळाव्या ��34 नकाशा वाचनाचा सराव करावा ��35 उदाहरणे सोडविण्याचा सराव करावा ��36 नियमित अभ्यासाची सवय लावावी ��37 नियमित उपस्थित राहावे ��38 जोडाक्षर वाचनाचा सराव करावा ��39 वाचन व लेखनात सुधारणा करावी ��40 अवांतर पुस्तकाचे वाचन करावे ��41 प्रकल्प वेळेवर पूर्ण करावे ��42 अक्षर सुधारणे आवश्यक ��43 भाषा विषयात प्रगती करावी ��44 अक्षर वळणदार काढावे ��45 गणित सूत्राचे पाठांतर करावे ��46 स्वाध्याय वेळेत पूर्ण करावे ��47 दैनंदीन उपस्थितीकडे लक्ष द्यावे ��48 गणिती क्रियाचा सराव करा ��49 संवाद कौशल्य आत्मसात करावे ��50 गणितातील मांडणी योग्य करावे ��51 शुद्धलेखनाकडे लक्ष द्यावे ��52 इंग्रजी शब्दसंग्रह वाढविणे ♻आवड /छंद♻ ��1 चित्रे काढतो ��2 गोष्ट सांगतो ��3 गाणी -कविता म्हणतो ��4 नृत्य,अभिनय ,नाटयीकरण करतो ��5 खेळात सहभागी होतो ��6 अवांतर वाचन करणे ��7 गणिती आकडेमोड करतो ��8 कार्यानुभवातील वस्तु बनवितो ��9 स्पर्धा परीक्षामध्ये सहभागी होतो ��10 कथा,कविता,संवाद लेखन करतो ��11 वाचन करणे ��12 लेखन करणे ��13 खेळणे ��14 पोहणे ��15 सायकल खेळणे ��16 चित्रे काढणे ��17 गीत गायन ��18 संग्रह करणे ��19 उपक्रम तयार करणे ��20 प्रतिकृती बनवणे ��21 प्रयोग करणे ��22 कार्यानुभवातील वस्तू तयार करणे ��23 खो खो खेळणे ��24 क्रिकेट खेळणे ��25 संगणक हाताळणे ��26 गोष्टी ऐकणे ��27 गोष्टी वाचणे ��28 वाचन करणे ��29 रांगोळीकाढणे ��30 प्रवास करणे ��31 नक्षिकाम ��32 व्यायाम करणे ��33 संगणक ��34 नृत्य ��35 संगीत ऐकणे ♻मराठी ♻ ��" 1" आपले विचार ,अनुभव ,भावना स्पष्ट शब्दात व्यक्त करतो ��" 2" ऐकलेल्या मजकुरातील आशय स्वत:च्या शब्दात सांगतो ��" 3" बोलताना शब्दाचा स्पष्ट उच्चार करतो ��" 4" कोणतीही गोष्ट लक्षपूर्वक ऐकतो ��" 5" प्रभावीपणे प्रकटवाचन करतो ��" 6" मजकुराचे वाचन समजपूर्वक करतो ��" 7" आत्मविश्वासपूर्वक बोलतो ��" 8" दिलेल्या विषयावर मुद्देसूद बोलतो ��" 9" लक्षपूर्वक , एकाग्रतेने व समजपुर्वक मुकवाचन करतो ��" 10" योग्य गतीने व आरोह अवरोहाने वाचन करतो ��" 11" विविध विषयावरील चर्चेत भाग घेतो ��" 12" स्वत:हून प्रश्न विचारतो ��" 13" कविता तालासुरात साभिनय म्हणतो ��" 14" नाट्यभिनय प्रसंगानुरूप व व्यक्तिनुरूप करतो ��" 15" नाट्यातील संवाद साभिनय व व्यक्तिनुरूप करतो ��" 16" दैनंदिन व्यवहारात प्रमाणभाषेचा वापर करतो ��" 17" विविध बोलीभाषेतील नवीन शब्द समजून घेतो ��" 18" बोलीभाषा व प्रमाणभाषा यातील फरक जाणतो ��" 19" व्याकरणानुसार भाषेचा वापर करतो ��" 20" भाषण, संभाषण ,संवाद ,चर्चा एकाग्रतेने ऐकतो ��" 21" बोधकथा, वर्तमानपत्रे , मासिके इ वाचतो व इतरांना माहिती सांगतो ��" 22" ऐकलेल्या ,वाचलेल्या गोष्टीबाबत निष्कर्ष काढतो ��" 23" मजकूर वाचून प्रश्नाची योग्य उत्तरे देतो ��" 24" निंबध लेखनात आपल्या भाषेत विचार मांडतो ��" 25" शब्द , वाक्यप्रचार म्हणी , बोधवाक्ये इ चा लेखनात वापर करतो ��" 26" अवांतर वाचन करतो ��" 27" गोष्टी,कविता ,लेख वर्णन इ स्वरूपाने लेखन करतो ��" 28" मुद्देसूद लेखन करतो ��" 29" शुद्धलेखन अचूक करतो ��" 30" अचूक अनुलेखन करतो ��" 31" स्वाध्याय अचूक सोडवितो ��" 32" स्वयंअध्ययन करतो ��" 33" अडचणी समस्या शिक्षकाकडे मांडतो ��" 34" संग्रहवृत्ती जोपासतो ��" 35" नियम, सुचना ,शिस्त यांचे पालन करतो ��" 36" भाषेतील सौंदर्य लक्षात घेतो ��" 37" लेखनाचे नियम पाळतो ��" 38" लेखनात विरामचिन्हाचा योग्य वापर करतो ��" 39" वाक्यप्रचार व म्हणीचा अर्थ सांगून वाक्यात उपयोग करतो ��" 40" दिलेल्या वेळेत प्रकटवाचन , मुकवाचन करतो ��" 41" पाठातील शंका विचारतो ��" 42" हस्ताक्षर सुंदर व वळणदार आहे ��" 43" गृहपाठ व स्वाध्याय वेळेवर करतो ��" 44" वाचनाची आवड आहे ��" 45" कविता चालीमध्ये म्हणतो ��" 46" अवांतर वाचन ,पाठांतर करतो ��" 47" सुविचाराचा संग्रह करतो ��" 48" प्रश्नांची अचूक उत्तरे देतो ��" 49" दिलेल्या विषयावर निबंध लिहितो ��" 50" बोधकथा सांगतो ��" 51" वाक्यप्रचार व म्हणीचा व्यवहारात उपयोग करतो ♻हिंदी♻ ��1 सामान्य सूचनाओ को समझता है ��2 स्पष्ट तथा उचित उच्चारण करता है ��3 वर्णोका योग्य उच्चारण करता है ��4 चिंत्रो को देखकर शब्द कहता है ��5 रुचि एवं आनंदपूर्वक कविता सुनता है ��6 सुनी हुई बाते समझ लेता है और दोहरता है ��7 स्वर तथा व्यंजन के उच्चारण ध्यानपूर्वक करता है ��8 पाठयांश का आशय समझता है ��9 गीत और कविताए कंठस्थ करता है ��10 मातृभाषा और हिंदी के ध्वनीयों का भेद समझता है ��11 अपने विचार हिंदी मे व्यक्त करता है ��12 मित्रो के साथ हिंदी मे वार्तालाप करता है ��13 हिंदी शब्द तथा वाक्यो का मातृभाषा में अनुवाद करता है ��14 मुकवाचन चढाव -उतार और समझतापूर्वक करता है ��15 पाठयांश को समझतापूर्वक पढता है ��16 मौनवाचन समझतापूर्वक करता है ��17 हिंदी कार्यात्मक व्याकरण को समझपूर्वक जान लेता है ��18 लेखन में व्याकरण को समझपूर्वक जान लेता है ��19 नाटयीकरण , वार्तालाप में भाग लेता है ��20 पाठ्येत्तर पुस्तक एवं लिखित सामग्री पढता है ��21 समाचारपत्र दररोज पढता है ��22 सुसष्ट और शुद्ध लेखन करता है ��23 दिए गए विषयपर स्वयंप्रेरणासे लेखन करता है ��24 परिचित विषयपर निबंध लेखन करता है ��25 दैनंदिन जीवन में हिंदी भाषा का प्रयोग करता है ��26 हिंदी को राष्ट्रभाषा के रूप मे देखता है ��27 हिंदी भाषा के प्रति रुचि रखता है ��28 हिंदी में कहानी सुनाता है ��29 अध्यापको के साथ हिंदी मे बातचीत करता है ��30 शुद्धलेखन समझतापूर्वक करता है ♻English ♻ ��1 Solve the Activity by confience ��2 Copy the Letters and words correctly ��3 Read aloud from textbook ��4 Write correctly on one line ��5 Listen with concentration ��6 Read the poem in rhythm ��7 Read and act accordingly ��8 Read the part in dialougs by understanding ��9 Write the answer of questions ��10 Take part in language game ��11 Read silently by understanding ��12 Recite with enjoyment poems and songs ��13 Give responses in various contexts ��14 identify commonly used words ��15 Rearrange the story events ��16 Enjoy the rhythm and understand ��17 Take the dictation of familiar words ��18 Read english daily newspaper ♻गणित ♻ ��1 संख्या वाचन करतो ��2 लहान मोठ्या संख्या ओळखतो ��3 संख्याचा क्रम ओळखतो ��4 संख्या चढत्या उतरत्या क्रमाने लिहितो ��5 बेरीज , वजाबाकी ,गुणकार , भागाकार क्रिया समजून घेतो ��6 पाढे पाठांतर करतो ��7 गुणाकाराने पाढे तयार करतो ��8 संख्या अक्षरी लिहितो ��9 अक्षरी संख्या अंकात मांडतो ��10 संख्याचे प्रकार सांगतो व वाचन करतो ��11 संख्यावरील मूलभूत क्रिया बरोबर करतो ��12 तोंडी उदाहरणाचे अचूक उत्तर देतो ��13 संख्यारेषेवरील अंकाची किंमत सांगतो ��14 विविध भौमितिक संबोध समजून घेतो ��15 विविध भौमितिक रचना प्रमाणबद्ध काढतो ��16 भौमितिक आकृत्याचे गुणधर्म सांगतो ��17 गणितीय चिन्हे ओळखतो ��18 चिन्हाचा उदाहरणात योग्य वापर करून उदाहरण सोडवितो ��19 गणितातील सूत्रे समजून घेतो ��20 सूत्रात किंमती भरून उदाहरण सोडवितो ��21 भौमितिक आकृत्याची परिमिती काढतो ��22 भौमितिक आकृत्याचे क्षेत्रफळ अचूक काढतो ��23 विविध परिमाणे समजून घेतो ��24 परिमाणाचे उदाहरण सोडविताना योग्य परिमाणात रूपांतर करतो ��25 विविध राशिची एकके सांगतो ��26 विविध आकाराचे पृष्ठफळ व घनफळ सांगतो ��27 उदाहरणे गतीने सोडवितो ��28 सांख्यकीय माहितीचे अर्थविवेचन करतो ��29 आलेखाचे वाचन करतो ��30 आलेखावरील माहिती समजून घेऊन अचूक उत्तरे देतो ��31 दिलेल्या माहितीवरून आलेख काढतो ��32 विविध संज्ञाचे अर्थ व माहिती अचूक सांगतो ��33 संख्यातील अंकाची स्थानिक किमत अचूक सांगतो ��34 संख्या विस्तारीत रूपात लिहितो ��35 समीकरणावर आधारीत सोपी शाब्दिक उदाहरणे सोडवितो ��36 अक्षरी उदाहरणे समजून घेऊन समीकरण मांडतो ��37 क्रमबद्ध मांडणी करून उदाहरण सोडवितो ��38 थोर गणिततज्ञाविषयी माहिती मिळवितो ��39 उदाहरण सोडविण्यासाठी विविध क्लृप्त्याचा वापर करतो ��40 दैनंदिन जीवनात व व्यवहारात गणिताचा वापर करतो ��41 गणितीय कोडी सोडवितो ��42 सारणी व तक्ता तयार करतो ♻विज्ञान ♻ ��1 विज्ञान व तंत्रज्ञानाचे महत्व जाणतो ��2 विज्ञानाचा आपणास होणारा फायदा सांगतो ��3 आधुनिक शोधाच ी माहिती घेतो ��4 आधुनिक तंत्रज्ञान व उपकरणे यांचे फायदे स्पष्ट करतो ��5 वनस्पती ,प्राणी व मानव यांचे परस्परावलंबन सांगतो ��6 विविध पदार्थाचे गुणधर्म सांगतो ��7 वैज्ञानिक राशीची एकके सांगतो ��8 विविध प्रकारच्या बलाची माहिती सांगतो ��9 चुंबकीय व अचुंबकीय पदार्थ ओळखतो ��10 धातू व अधातू सांगतो ��11 नैसर्गिक घटनामधील कार्यकारणभाव लक्षात घेतो ��12 भौतिक राशीचा दैनंदिन जीवनात वापर करतो ��13 मानवी जीवनात विज्ञानाची भूमिका स्पष्ट करतो ��14 जैविक - अजैविक घटकाचे वर्गीकरण करतो ��15 सजीव व निर्जीव वर्गीकरण करतो ��16 मिश्रणातील पदार्थ वेगळे करण्याचे प्रयोग करतो ��17 प्रथमोपचाराची माहिती सांगतो ��18 परिसरात घडणार्‍या घटनांची माहिती घेतो ��19 अवकाशीय घटना समजून घेतो ��20 वैज्ञानिक शोध व तंत्रज्ञानामुळे झालेली प्रगती सांगतो ��21 वैज्ञानिक सोप्या प्रतिकृती तयार करतो ��22 प्रयोगाच्या साहित्याची मांडणी करतो ��23 प्रयोगाचे साहित्य काळजीपूर्वक हाताळतो ��24 प्रयोगाची अचूक आकृत्या काढतो ��25 धोकादायक वस्तु हाताळताना विशेष कळाजी घेतो ��26 पदार्थ्याच्या संज्ञा सांगतो ��27 बदलाचे प्रकार सांगतो ��28 बदलाचे वेगवेगळ्या प्रकारात वर्गीकरण करतो ��29 पारीभाषिक शब्दाचे अर्थ समजून घेतो ��30 नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे महत्त्व सांगतो ��31 समतोल आहाराचे महत्व सांगतो ��32 रोगाची माहिती घेतो व लक्षणे सांगतो ��33 रोगावरील उपायाची माहिती करून घेतो ��34 प्रदूषणाचे प्रकार सांगतो ��35 प्रदूषणाचे दुष्परिणाम सांगतो ��36 प्रदूषण टाळण्याचे उपाय सांगतो ��37 वृक्ष संवर्धंनासाठी कार्यशील राहतो ��38 पाण्याचे महत्व जाणतो ��39 पिके,हवामान,जमीन इ विषयी माहिती संकलित करतो ��40 नैसर्गिक आपत्तीची माहिती करून घेतो ��41 वैज्ञानिक दृष्टीकोन जोपासतो ��42 पाणी संवर्धंनासाठी उपाय समजून घेतो ��43 अंधश्रद्धा व गैरसमजुतीबाबत जनजागृती करतो ��44 विज्ञानातील गंमतीजमती सांगतो ��45 टाकाऊ पासून टिकाऊ वस्तु तयार करतो ��46 वैज्ञानिक व संशोधक यांची पुस्तके वाचतो ♻इतिहास नागरिकशास्त्र ♻ ��2 ऐतिहासिक स्थळाची माहिती सांगतो ��3 संविधान व प्रतिज्ञा म्हणतो ��4 समाजसुधारकाची माहिती सांगतो ��5 संविधानाचे महत्व सांगतो ��6 थोर नेत्याची माहिती सांगतो ��7 ऐतिहासिक घटनांची इसवी सन सांगतो ��8 नागरिकाचे मूलभूत अधिकार सांगतो ♻कला ♻ ��1 कलेचे विविध प्रकार समजून घेतो ��2 मनातील भाव व कल्पना चित्रात रेखाटतो ��3 चित्रात रंग भरताना रंगसंगती राखतो ��4 चित्रे सुंदर काढतो ��5 प्रमाणबद्ध रेखाटन करतो ��6 मुक्तहस्त कलाकृतीची रचना करतो ��7 रंगाच्या छटातील फरक ओळखतो ��8 चित्राच्या प्रदर्शनात सहभाग घेतो ��9 चित्राच्या स्पर्धेत सहभाग घेतो ��10 कलात्मक दृष्टीकोन ठेवतो ��11 विविध कलाप्रकारातील कौशल्य प्राप्त करतो ��12 कलेविषयी मनापासून प्रेम बाळगतो ��13 वर्ग सजावट करतो ��14 मातीपासून विविध आकार बनवितो ��15 स्व निर्मितीतून आनंद मिळवितो ��16 नृत्य, नाट्य व गायन मध्ये सहभाग घेतो ♻कार्यानुभव ♻ ��1 कार्यशिक्षणाचे महत्व समजून घेतो ��2 कृती,उपक्रम आवडीने करतो ��3 उपक्रमात व कृतीत नाविन्य निर्माण करतो ��4 तयार केलेल्या वस्तूचे प्रदर्शन मांडतो ��5 परिसर स्वच्छ ठेवतो ��6 नैसर्गिक आपत्तीच्या वेळी मदत गोळा करतो ��7 कृती करताना नवीन तंत्राचा व तंत्रज्ञानाचा वापर करतो ��8 आधुनिक साधनाचा वापर करतो ��9 व्यावसायिक कौशल्ये प्राप्त करण्याचा प्रयत्न करतो ��10 चर्चेत सहभागी होतो ��11 समस्या निराकरणासाठी उपाय शोधतो ��12 विविध मुल्याची जोपासना करतो ��13 साहित्य,साधने वापराबाबत कौशल्य प्राप्त करतो ��14 शिक्षकाचे सहकार्य घेतो ��15 आत्मविश्वासाने कृती करतो ��16 समजशील वर्तन करतो ��17 ज्ञानाचा उपयोग उपजीवेकेसाठी करतो ��18 समाजाच्या व राष्ट्राच्या विकासासाठी झटतो ��19 दिलेले प्रात्यक्षिक पूर्ण करतो ��20 प्रकल्प स्वत:च्या सहभागातून पूर्ण करतो ��21 प्रकल्पाचे सादरीकरण चांगले करतो ♻शारीरिक शिक्षण ♻ ��1 खेळात उस्फूर्तपणे भाग घेतो ��2 आरोग्यासाठी नियमित व्यायाम करतो ��3 तालबद्ध हालचाली करतो ��4 गटाचे नेतृत्व करतो ��5 खेळ व शारीरिक हालचालीतून आनंद मिळवतो ��6 गटातील सहकर्‍यांना मार्गदर्शन करतो ��7 इतराशी खिलाडू वृत्तीने वागतो ��8 विविध खेळात व स्पर्धेत भाग घेतो ��9 खेळाची विविध कौशल्ये आत्मसात करतो ��10 मैदानावरील विविध कामे आवडीने करतो ��11 क्रिडागंणाचे मोजमापे लक्षात घेऊन मैदानाची आखणी करतो ��12 आरोग्यदायी सवयीचे पालन करतो ��13 मनोरंजक खेळात सहभागी होतो ��14 शारीरिक श्रम आनंदाने करतो ��15 मैदानाची स्वच्छता करतो ��16 जय पराजय आनंदाने स्वीकारतो ��17 पंचाच्या निर्णयाचे आदर करतो ��18 खेळातून राष्ट्रभक्ती मुल्याची जोपासना करतो ��19 श्रेष्ठ खेळाडूची माहिती करून घेतो ��20 शिस्तीचे पालन करतो ��21 विविध राष्ट्रीय व आंतरराष्ट्रीय खेळाची माहिती करून घेतो ��22 विविध योगासने व कवायत प्रकाराची माहिती घेतो ��23 विविध योगासने व कवायत प्रकार सादर करतो ��24 कलेविषयी रुचि ठेवतो ��25 दैनंदिन शालेय खेळात भाग घेतो ��26 आरोग्यासाठी व्यायामाचे महत्व सांगतो   

             संकलन

बदलते शैक्षणिक तंत्रज्ञान

शैक्षणिक तंत्रज्ञान आणि शिक्षक डिजिटल शाळा : आजकाल शाळांचे पारंपारिक स्वरूप बदलत आहे. पूर्वी खडू, फळा, डस्टर, शैक्षणिक तक्ते, पृथ्वीचा गोल, मातीच्या मण्यांच्या माळा, नकाशे एवढं साहित्य वर्गात असलं की शाळेचा वर्ग सुरळीत चालू राहायचा. पण आताचे शिक्षक पाढे पाठ करून घेण्यासाठी आधी ते मोबाईलवर रेकॉर्ड करतात, मग विद्यार्थ्यांकडून म्हणवून घेतात. आता विद्यार्थ्यांना धडा शिकविणे ज्ञानरचनावादाकडून उलटा प्रवास केल्यासारखा आहे. विद्यार्थी संगणकावर स्वत:च धडा शिकतात. काही शाळांमध्ये तर विद्यार्थी स्वत:च डिजिटल धडे पीपीटी च्या साहाय्याने तयार करतात. काही शाळांमध्ये प्रोजेक्टर आहेत. काही ठिकाणी संगणक प्रयोगशाळा (computer lab) आहेत. बरेच उत्साही शिक्षक स्वत:च्या लॅपटॉपचा वापर करतात. काहीजण तर अॅण्ड्रॉईड मोबाईल वरील अॅप्स चा चातुर्याने उपयोग करतात. डिजिटल शाळा, डिजिटल शिक्षक! जिल्हा परिषदेच्या शाळाही कात टाकताहेत. काही शाळांनी अाय एस ओ मानांकनही मिळवलंय. बऱ्याच तरुण शिक्षकांनी स्वत: कष्टाने, अभ्यासपूर्वक वेबसाईटसची निर्मिती केली अाहे. हे सर्व चित्र निश्चितच् अाशादायक अाहे. कारण अाजचा शिक्षक कुठेही कमी नाही. सतत बदलणाऱ्या तंत्रज्ञानाचा अभ्यास करून स्वत:ची व्यवसायिक पात्रता वाढवून स्पर्धेच्या जगात टिकून राहतील तेच शिक्षक भविष्य घडवतील. शिक्षकांना बदलते तंत्रज्ञान अवगत असणे गरजेचे अाहे. त्यादृष्टीने पुढील माहिती उपयोगी पडेल. १. अॅण्ड्रॉईड मोबाईलवर (google)play store हा अायकॉन असतो. त्यावर ई-मेल अाय डी सेट केला की हजारो apps चे भांडार खुले होते. क्रेडीट किंवा डेबिट कार्ड असल्यास paid apps विकत घेऊन डाऊनलोड करता येतात. बऱ्याच free apps ही अाहेत. मराठी मूळाक्षरांसाठी varnamala lite ही फ्री अॅप अाहे. Book creator हे अॅप्लिकेशन वापरून डिजिटल धडे किंवा पुस्तक तयार करता येते. सध्या बाजारात अनेक खाजगी कंपन्यांचे android tablets अॅनिमेटेड स्वरुपात अभ्यासक्रम प्री-लोड करुन देतात. पण book creator या अॅप्लिकेशनच्या साहाय्याने शिक्षक स्वत: डिजिटल धडे किंवा पुस्तक तयार करू शकतात व google play store वर फ्री डाऊनलोडसाठी ठेऊ शकतात. २. www.youtube.com ह्या वेबसाईटवर व्हिडीअोज शेअर करता व बघता येतात. M S Excel, Powerpoint, Word यावरील फाईल्स कशा तयार करायच्या त्याचे व्हिडीअोज बघता येतात. Animated videos, cartoons, rhymes, मराठी कविता, गाणी, learning English असे विद्यार्थी व शिक्षकांना उपयोगी लाखो व्हिडीअोज यावर अाहेत. ३. परदेशात अायफोन, अायपॅड व अायपॉड चा शिक्षणासाठी अनेक शाळांमधून वापर होत अाहे. मराठी मधून फारच कमी apps असल्यामुळे अापल्याकडे त्याचा वापर केला जात नाही. परंतु भविष्यात अायपॅडचा वापर वाढण्याची शक्यता अाहे. i-Mac किंवा macbook वर ibooks store हे अॅप्लिकेशन तर जबरदस्त अाहे. यावर चित्र, अावाज, टेक्स्ट, व्हिडीओ च्या साहाय्याने digital धडे किंवा पुस्तक तयार करता येते. अधिक माहितीसाठी www.apple.com/in/ला भेट द्या. ४. फेसबुक वर महाराष्ट्रातील प्राथमिक शिक्षकांचे अनेक ग्रुप्स अाहेत. त्यावर शैक्षणिक घडामोडी, प्रयोग, उपक्रमशील शाळा व शिक्षक इत्यादींची माहिती अद्ययावत स्वरुपात शिक्षकांना मिळू शकते. ५. भारतातील व परदेशातील शैक्षणिक तंत्रज्ञानासंबंधी उपयुक्त माहिती पुढील वेबसाईटवर मिळू शकते. 1) www.emergingedtech.com 2) www.edtechreview.in 3) www.khanacademy.org 4) www.thefreemath.org 5) www.teachersofindia.org 6)www.teachersastransformers.org 7) www.ciet.nic.in    
                                   संकलन

१ली साठी उपक्रम

                  १लीसाठी ज्ञानरचनावादी उपक्रम                                          वर्गतयारी मार्चपासुन पहिली वर्ग सुरु मुले खेळण्यात रमतात.सोपी बडबडगीते घेतो. उपक्रम=१)मोठ्या चित्रांची पुस्तके पहाणे चित्रवर्णन करणे.२)चित्रगप्पा मारणे३)आठवड्यातुन एकदा ठरवुन गप्पा मारणे.४) न ठरवता गप्पा मारणे.५)वाचनासाठी चित्रशब्दवाचनएकत्र नंतर फक्त चित्रवाचन व नंतर फक्त शब्दवाचन = पाचचित्रकार्डसंच लागोपाठ दोन दिवस द्यावेत.संयम ठेवावा.६)चित्राशी शब्द जोड्या लावणे खेळ घेणे.प्रत्येक विद्यार्थ्यास स्वतंत्र संच हवा. हिमोग्लोबीन कमतरतेचा मेंदुवर बौध्दीक क्षमतेवर परिणाम होतो.यासाठी कुमठे बीटात सर्व शाळांत सेंद्रियशेती केली जाते कसदार माती बनवली जाते त्यातील भाज्या शालेय पोषण आहार टाकल्या जातात. मराठी विषय. शाळा मुलांसाठी आहेत अधिकारी आलेतरी मुले कामांत मग्न असतात.सप्टेंबरपर्यंत मुले वाचु लागतात. उपक्रम=१)रोज नवीन अक्षराचे शब्दचक्रवाचन घेणे.त्यातील आवडीचा शब्द घेवुन शब्दावरुन वाक्ये बनविणे. २)शब्दभेंड्या खेळ घेणे.३)वाचनपट(शब्दडोंगर)बनवणे. लेखनाचे उपक्रम १)धुळपाटीवर लेखन २)हवेत अक्षर गिरविणे.३)समान अक्षर जोड्या लावणे.४)अक्षर आगगाडी बनवणे.५)पाहुणा अक्षर ओळखणे.६)चित्रशब्द वाक्यवाचन करणे.७)बाराखडीवाचन करणे.८)बाराखडीतक्तेवाचन करणे.९)स्वरचिन्हयुक्त शब्दांचे बाॅक्समधील ५०० शब्द वाचणे.१०)थिमनुसार शब्दचक्र बनवणे.११)कथालेखन करणे.१२)कवितालेखन करणे.१३)चिठठीलेखन करणे.१४)संवादलेखन करणे.१५)मराठी शब्दकोशात शब्द शोधणे. गणित १)खडे मोजुन घेणे,एकमेकांचे मोजणे२)वर्गातील वस्तु मोजणे३)अवयव मोजणे४)कार्डसंख्या पाहुन वस्तु मांडणे५)कार्ड घेवुन गोलात फिरणे नाव घेणाराने आत जाणे.६)आगगाडी तयार करणे७)दोघींनी मिळुन संख्या बोटावर दाखवणे.८)माळेवर मणी मोजुन संख्या दाखवणे.९)अंकाची गोष्ट सांगणे.१०)बेरीज व्यवहार मांडणी शाब्दीक व अंकी करणे.११)बेरीज उभी आडवी मांडणी करणे १२)चौकटीची जागा बदलुन उदाहरण सोडवणे.१३)बेरीजगाडी तयार करणे.१४)अंकांपुढे वस्तु मांडणे १५)गठ्ठे सुट्टे सांगणे१६)मणीमाळेवर १ ते १०० संख्यावाचन रोज ४ वेळा घेणे. ज्ञानरचनावाद दूतांसाठी खास+++ वाचन म्हणजे फक्त अक्षरांचे उच्चार करणे नाही. वाचन म्हणजे सांकेतिक चिन्हांच्या आधारे शब्दांचा उच्चार करुन शब्दात दडलेला अर्थ समजून घेणे म्हणजेच लिखित मजकुराचा अर्थ कळणे आहे. वाचन पुर्वतयारी— १)नजरेने आकारातील साम्यभेद ओळखणे. २)डावीकडुन उजवीकडे नजर फिरविण्याचा सराव. ३)बोललेले शब्द डावीकडुन उजवीकडे लिहिले जातात समजणे. ४)दृश्य शब्दसंग्रह=उपक्रम. १)मुलांची हाती त्यांच्या नामपटट्या द्या व दुसर्‍या संचातील पट्टी तशीच शोधणेस सांगा. मुले स्वतःचे व इतराचे नाव चार दिवसात ओळखण्यास वाचण्यास शिकेल. २.) वर्गातील वस्तुवर नावाच्या चिठठ्या लावा. दुसरा संचातील चिठ्ठी मुलास द्या. तुझ्या चिठ्ठीवर कोणते नाव लिहिले आहे शोधुन काढणेस सांगणे. सांगीतलेल्या नावाची चिठ्ठी दाखवणेस. ३.)परिचयाच्या चित्रांचा वापर करुन पुढील खेळ घेणे. सलग तीन दिवस मुलांना चित्रशब्दकार्ड वाचन घ्या नंतर चित्राखाली बोट ठेवुन नावाचे वाचन घ्या. सर्वांस शब्दकार्ड वाटा.व एकच चित्रकार्ड दाखवुन याचे नाव कोणाकडे आहे त्याला पुढे बोलवा. चित्रशब्दकार्डाखाली लावुन खात्री करु द्या.अशीच सर्व चित्रशब्दकार्ड शोधण्याचा सराव घेणे. पुढील तीन दिवस शब्दकार्डाची शब्दकार्डाशी जोड्या लावणे खेळ घेणे. पुढील तीन दिवस शब्दकार्डाची चित्रकार्डाशी जोडी लावणे. ४) दहा शब्द झाले की, वाक्यवाचन सुरु करावे. हा आंबा(चित्र)आहे वाचन करणे. नंतर चित्राजागेवर शब्द ठेवुन वाक्य वाचनाचा सराव घेणे. दृकशब्दसंपत्ती वाढ ४० पर्यंत जाणे ही वाचनपुर्वतयारी झाली.इथपर्यंत मुले अंदाजाने वाचतात पुर्ण शब्द वाचतात.पण हे प्रत्यक्ष वाचन नव्हे. प्रत्यक्षवाचनासाठी मुले शब्दाचा एकत्रित विचार करतात व वाचन सुलभ होते. अक्षर परिचय कसा शिकवावा? अक्षरे ध्वनींची चिन्हे आहेत समजा क शिकवायचा आहे तर क ऐकवा म्हणुन घ्या व क आवाजाचे शब्द विचारा ते फळ्यावर लिहा. आता ठसठशीत मोठा क दाखवुन हा क असा लिहीतात दाखवा. आता क त्यांनी सांगीतलेल्या शब्दांत कुठे आहे शोधण्यास सांगा. गृहपाठ=वर्तमानपत्रातील क कापुन आणणे. अक्षर दृढीकरणासाठी हवेत अक्षर गिरवणे घ्या,जमीनीवर अक्षरे लिहुन त्यावर खडे चिंचोके मणी ठेवण्यास सांगा.कधी नुसत्याच वस्तु देवुन अक्षर बनवणेस सांगा.परिचित शब्द बनवता येतील असे अक्षरगट प्राधान्याने शिकवा ६ अक्षरे शिकुन झाली की त्यापासुन शब्द बनवणेचा खेळ घ्या. दृश्यवाचनाने परिचित शब्दांपासुन अक्षरे वेगळी करुन ती उलटसुलट क्रमाने ठेवुन शब्द बनवणे खेळ घेणे. स्वरचिन्ह परिचय- पाच सहा अक्षरे शिकवुन झाली की एका स्वरचिन्हाचा परिचय करुन देणे. स्वरचिन्हे खुणा आहेत काना मात्रा वेलांटी न शिकवता आ ए ई उच्चार लक्षात रहाणे महत्वाचे आहे.कान्याला आ व मात्रेला ए म्हणावे.मुलांना येणार्‍या अक्षरास स्वरचिन्ह जोडुन होणारा उच्चार करणेचा सराव घेणे.अक्षर परिचय चालु असताना टप्प्याने सर्व स्वरचिन्ह परिचय करुन द्यावा. वाक्यवाचन— मुले शब्द तयार करु लागली की छोट्या वाक्याची पुस्तके वाचण्यास द्यावीत. प्रत्येक पानावर चित्र व एक वाक्य सहा वाक्याचे पुस्तक बनवणे.जमतील तशी चित्रे काढावीत. मुलांचा वाचनाचा आत्मविश्वास वाढत जाईल. जोडाक्षराचे वाचन— एकच प्रकारचे जोडाक्षर शब्द मोठ्याने वाचुन मुलांसमोर ठेवावा.कात्रीने अक्षर जोडणी कापुन दोन्हीचे उच्चार करुन दाखवावेत.जोडाक्षर बनविणे नंतर सारख्या जोडाक्षरी शब्दवाचनाचा सराव घेणे. र चे चार प्रकार शिकवणे. परिच्छेद आकलन— दैनंदिन कामावरील परिच्छेद वाचणे.त्यावरील प्रश्नांची उत्तरे लिहिणे. प्रकटवाचन— योग्य ठिकाणी विराम घेणे व योग्य स्वराघातासह वाचन करणे महत्वाचे.शिक्षकांनी उतारा वाचुन दाखवावा. शिक्षकांमागोमाग एक एक वाक्य विद्यार्थी वाचतील. पुन्हा पुर्ण उतारा विद्यार्थी योग्य विराम व स्वराघातासह वाचतील. वाचनसाहित्य भरपुर हवे. परिच्छेदवाचन— शब्द डोंगर वाचन घेणे. अधिक शब्दांचे वाक्य वाचुन आकलन होणे महत्वाचे आहे.                
                                  संकलन